Παλιές νέες αφίξεις αποδεικνύουν ότι η δίψα για καλά βιβλία δεν κάνει διακοπές.
ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΡΑΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΜΙΧΕΛΑΚΟΥ
Arsenale, Ανάφη
Άνοιξε στα μέσα Ιουνίου σε έναν παλιό ταρσανά στο λιμάνι της Ανάφης σαν «μια βόμβα καλοκαιριού στο πιο ήσυχο μέρος, εκείνο που προτιμούν οι αναγνώστες», όπως έγραψε κάποιος. Ο Τεό, ο Γιώργος και ο (κάπτεν) Νικόλας δεν γνωρίζουν την Ανάφη ως νησί της μόδας, αλλά νησί στοχασμού και επανεφεύρεσης. Έφτιαξαν έναν χώρο που μοιάζει με εικαστικό πρότζεκτ (ήταν μοιραίο να συμμετέχει στο φετινό Phenomenon, το διεθνές πρόγραμμα σύγχρονης τέχνης που απλώνεται στο νησί κάθε δύο χρόνια), ένα «βαρκόσπιτο» με ό,τι πρέπει να διαβάσεις, ακόμη κι αν γράφτηκε πριν 200 χρόνια, με ό,τι χρειάζεσαι για να ζωγραφίσεις και να γράψεις, να φωτογραφίσεις, ό,τι χρειάζεσαι στην παραλία, και μια συλλογή από μοναδικά αντικείμενα, κεραμικά, μοντέρνα αναθήματα, όλα όσα παραπέμπουν στα μακριά ράθυμα καλοκαίρια του Αιγαίου.
Το Arsenale συνεργάζεται με βιβλιοπωλεία στην Αθήνα (π.χ. το Hyper Hypo), τη Νέα Υόρκη, τη Σεβίλλη, την Κωνσταντινούπολη και το Μιλάνο και τα ράφια του γεμίζουν επιλεγμένοι τίτλοι σε διάφορες γλώσσες και κατηγορίες (ποίηση, λογοτεχνία, τέχνη, αρχιτεκτονική), βιβλία νέα και χρησιμοποιημένα, H Παναγιά η Γοργόνα του Μυριβήλη, Το Χαμένο Νησί του Μ. Καραγάτση, βιβλία ναυτικά και σπάνια, καθένα με τη σφραγίδα του Arsenale στις πρώτες σελίδες για να θυμόμαστε ότι το διαβάσαμε στην Ανάφη. Ανάμεσά τους, βατραχοπέδιλα, βότσαλα, μια μάσκα θαλάσσης, μια κουλούρα, φωτογραφικές μηχανές.
Εδώ θα βρείτε και το τεύχος του Νοmas Magazine με σχέδια του Δημήτρη Παπαϊωάννου από την Ανάφη και εδώ υπέγραψε η audiovisual artist Εύα Μπαλάση τα μόλις 60 αντίτυπα του βιβλίου της με τίτλο Ικαρία.
Όλα τα βιβλία, αφού τα διαβάσετε, μπορείτε να τα πουλήσετε ξανά στο Arsenale υπό έναν όρο: να έχουν υπογραμμίσεις και σημειώσεις στο περιθώριο ώστε να αποδεικνύουν ότι διαβάστηκαν.
Αντίλαλος, Τήνος
Εδώ και οκτώ χρόνια, «σε κάθε γωνία του κάποιος ξαπόστασε, διάβασε το βιβλίο του, ξεδίψασε, απόλαυσε το γεύμα του, συζήτησε, μοιράστηκε γέλια, έκανε σχέδια για τις μέρες του στο νησί, ανακάλυψε βιβλίο που έψαχνε καιρό, έκανε φίλους, περίμενε το ραντεβού του, διάβασε για τις εξετάσεις, έκανε το τραπεζάκι του γραφείο της δουλειάς, πήρε βιαστικά τον τελευταίο καφέ για το καράβι».
Στο όμορφο καφέ-βιβλιοπωλείο-σοφίτα βρίσκεις επιλεγμένες εκδόσεις που χρονολογούνται ακόμα και από το 1890, το εξαντλημένο Χορεύοντας της Έιγκνες ντε Μιλλ, το Eros Matutinus του Τσβάιχ, τα Καλιαρντά του Πετρόπουλου, βιβλία ανακατεμένα με χειροποίητες καρτ ποστάλ και μεταξωτά μαντίλια. Στον χώρο συχνά γίνεται κάποια παρουσίαση βιβλίου ή φιλοξενείται μια εικαστική έκθεση.
Ίσως όμως το πιο συναρπαστικό που μπορεί να κάνει κάποιος εδώ είναι να συμμετάσχει στο παιχνίδι Blind Date, που σημαίνει ότι αγοράζεις ένα βιβλίο με περιτύλιγμα και μαθαίνεις τι θησαυρό απέκτησες αφού το ανοίξεις.
Ο Καπετάνιος, Απείρανθος Νάξου
Περιηγούμενος κανείς στα στενά σοκάκια του ξακουστού χωριού του Μανώλη Γλέζου στα ορεινά της Νάξου, θα βρει κοντά στην πλάτσα (την κεντρική πλατεία) μια ταμπέλα που γράφει bookstore και με ένα τόξο σε κατευθύνει στον «Καπετάνιο». Το βιβλιοπωλείο της Λένας και του Στάθη άνοιξε πέρυσι για να στεγάσει το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο CaptainBook.gr της οδού Σόλωνος στην Αθήνα. Από τότε, ο Καπετάνιος, που μένει ανοιχτός και τον χειμώνα, έγινε τόπος συνάντησης ανθρώπων που αγαπούν το βιβλίο και μια άλλη λέσχη χαμένων ποιητών, όπου στεγάζεται το πλούσιο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα και τα έθιμα του χωριού.
Όπως είπε η ιδιοκτήτρια Λένα Βλασταρά στις «Βιώσιμες Κυκλάδες», «η όλη ιδέα μας καρφώθηκε και υλοποιήθηκε μέσα σε 15 μέρες. Αυτό που συνηθίζω να λέω είναι πως ό,τι έχουμε πετύχει μέχρι σήμερα, σχετικά με το βιβλιοπωλείο, οφείλεται σε μια αλυσίδα φίλων που όποτε χρειάζεται είναι εκεί και βοηθάνε».
«Σαν να επεκτάθηκαν τα όρια του χωριού μου» έγραψε για τον Καπετάνιο ο Δημήτρης Νανούρης στην στήλη Μετέωρος της ΕφΣυν. «Πλάτυναν λες οι ορίζοντες, σάμπως να μεγάλωσε ο ουρανός του. Ένα παράξενο πλοίο προσάραξε στα γκρίφια του Φαναριού, στα 850 υψόμετρο. Απέτυχε κατά τα φαινόμενα στους λεπτούς χειρισμούς ο κυβερνήτης, αποκαλύπτει όμως κρυφά χαρίσματα. Βγήκε στη στεριά εκών-άκων και κατηφορίζει στη Φυροΐστρα, βγάζοντας μικρά θαύματα απ’ το ναυτικό του πηλήκιο».
«Δεν έχω καταγωγή από Νάξο, αλλά η Απείρανθος είναι ένας τόπος που λατρεύω. Πρώτη φορά ήρθα πριν από 18 χρόνια, και από τότε δούλευα ώστε να κάνω πραγματικότητα το να φύγω από την Αθήνα και να εγκατασταθώ εδώ. Πέρα από τον τόπο, που για μένα έχει μια αδιανόητη ομορφιά, οι Απεραθίτες είναι μια ιδιαίτερη φυλή, όπως τους αποκαλώ. Κάθε φορά που ερχόμουν ένιωθα ότι ανήκω εδώ».
«Κάθε Παρασκευή από πέρυσι τον Αύγουστο κάνουμε και μια «Βραδιά (περί)Ποίησης». Έχουν πολύ μεγάλη ανταπόκριση και ο κόσμος που έρχεται είναι από 16 μέχρι 86 χρονών, είναι όλες οι ηλικίες. Έρχονται ντόπιοι που μένουν μόνιμα εδώ, Απεραθίτες που γυρνάνε για διακοπές, τουρίστες. Οι ντόπιοι το έχουν ούτως ή άλλως να πλέκουνε στιχάκια, τα κοτσάκια όπως τα λέμε, και να μιλάνε και μεταξύ τους με αυτά τα ποιητικά στιχάκια. Η θεματική είναι ελεύθερη, κάποιες φορές έχουμε και ιδιαίτερα αφιερώματα, αλλά γενικά η ιδέα είναι ότι ο καθένας έρχεται και απαγγέλει το ποίημα που αυτός θέλει, είτε είναι κάποιου πασίγνωστου ποιητή είτε είναι δικό του».
Σηματολόγιον, Σίκινος
Με ονομασία από την ομώνυμη συλλογή με ρήσεις του Οδυσσέα Ελύτη, άνοιξε το 2016 από τον Στέλιο Ρογκάκο σε συνεργασία με τη Μαλαματένια Τσεβά και από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο ξαφνιάζει Έλληνες και ξένους επισκέπτες σε ένα νησί 200 μονίμων κατοίκων, όπου ακόμη και τα εστιατόρια εκλείπουν.
Όπως διηγήθηκε ο Ρογκάκος, «οι γονείς μου φρόντισαν ν’ αγαπήσω από πολύ νωρίς το βιβλίο τόσο ως πηγή γνώσης όσο και ως αισθητικό γεγονός. Η μητέρα μου μ’ έμαθε να εκτιμώ κάθε κείμενο που έπεφτε στα χέρια μου κι ο πατέρας μου με δίδαξε πόσο σημαντική είναι η προσφορά του πνευματικού ανθρώπου στην κοινωνία. Το Σηματολόγιον είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στη μνήμη τους. Ήρθα στη Σίκινο όχι επειδή ήταν εύκολο, αλλά επειδή ήταν δύσκολο. Όσον αφορά τις απογοητεύσεις, ο πατέρας μου με προέτρεπε καθημερινά ν’ ακολουθώ τους στίχους του Νίκου Γκάτσου: “Κι ας μη λυγίσει η καρδιά σου/κι ας μην κυλήσει το δάκρυ σου στην αδυσώπητη τούτη γη”».
Οι ποιητικές συλλογές του Ελύτη έχουν ξεχωριστή θέση στον χώρο του βιβλιοπωλείου. «Αν μπορούσα να πείσω έστω κι έναν άνθρωπο ν’ αποκτήσει κάποιον από αυτούς τους τίτλους, θα ήμουν ευτυχής» είχε πει σε συνέντευξη ο Ρογκάκος. «Το ποιοτικό βιβλίο», έχει πει, «αποτελεί κορυφαία πολιτιστική πράξη και συναντά μ’ έναν μαγικό τρόπο τον αναγνώστη που έχει τα μάτια του ανοιχτά προς όλες τις κατευθύνσεις».
Λέγεται ότι υπάρχει ένα «μικρό μυστικό» στο Σηματολόγιον, που μόνο σε πολύ επιλεγμένους επισκέπτες αποκαλύπτεται. Στην επίσκεψη σας στο νησί, μην διστάσετε να ρωτήσετε τον ιδιοκτήτη.
facebook.com/thematofylakes.gr
Κεντρική φωτογραφία, από αριστερά: Kαπετάνιος (Νάξος), Arsenale (Ανάφη), Aντίλαλος (Τήνος),
