«Εξαιρετικά περιοριστικό» για τη δόμηση χαρακτήρισαν το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο οι μελετητές, ενώ έντονη ήταν η ανησυχία των τοπικών φορέων για τις στρατηγικές τουριστικές επενδύσεις.
Ζωηρή και μακροσκελής ήταν η συζήτηση νωρίτερα σήμερα στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο στα Φηρά για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) του Δήμου Θήρας – χωρίς ωστόσο την ένταση που χαρακτήρισε την αντίστοιχη συνάντηση της Δευτέρας στη Μύκονο.
Η πρόταση του μελετητικού γραφείου «Σαμαράς & Συνεργάτες» παρουσιάστηκε από τον επικεφαλής του, Δημήτρη Σαμαρά, και τον γενικό γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ευθύμιο Μπακογιάννη. Χαρακτηρίστηκε από την αύξηση της αρτιότητας για την κατοικία στα 8 στρέμματα από τα 4 (όπως και στην πρόταση του ίδιου γραφείου για τη Μύκονο), αλλά και για τα μεγάλης κλίμακας τουριστικά καταλύματα (στα 40 στρέμματα, με συντελεστή δόμησης 0,15 και μέγιστο αριθμό κλινών 150).
Σε μία σημαντική είδηση, ο Μπακογιάννης ανέφερε ότι μεγάλες τουριστικές επενδύσεις που βρίσκονται στο στάδιο της κατασκευής, όπως δύο στην περιοχή της Βλυχάδας (η υπόθεση μίας εξ αυτών συζητήθηκε ενώπιον του Συμβουλίου του Επικρατείας χθες) δεν θα προχωρήσουν αν δεν διαπιστωθεί ότι συμμορφώνονται με τις διατάξεις του ΕΠΣ στην τελική του μορφή.
«Πρέπει να προστατευτεί το νησί», είπε ο Δημήτρης Σαμαράς, λέγοντας ότι το γραφείο του, ακολουθώντας την επιθυμία της δημοτικής αρχής, κατάρτισε ένα Σχέδιο «εξαιρετικά περιοριστικό». Για την κατοικία, συγκεκριμένα, είπε ότι με το υφιστάμενο καθεστώς επιτρέπεται η δόμηση στο 62,7% της επιφάνειας του νησιού. Με την πρόταση του γραφείου του για το ΕΠΣ, αυτό περιορίζεται στο 12,3%, ποσοστό μάλιστα που, στο προτιμητέο σενάριο του (το υπ’ αριθμόν 3) του προτεινόμενου Σχεδίου, πέφτει κάτω από το 5%.
Με τις προβλέψεις του προτεινόμενου ΕΠΣ, μάλιστα, όπως ανέφερε ο Σαμαράς, και με τον όρο της πρόσβασης σε αναγνωρισμένο δρόμο που έχει επιβάλλει το Συμβούλιο της Επικρατείας, «ενδέχεται μόλις 10 ή 20 ακίνητα» στο νησί να είναι οικοδομήσιμα. Αντιστρόφως, σύμφωνα με το προτεινόμενο ΕΠΣ, οι περιοχές προστασίας αυξάνονται από το 11,4% στο 43,1% της επιφάνειας του Δήμου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τα στοιχεία για τη Φέρουσα Ικανότητα (ΦΙ) που έδωσε στη δημοσιότητα ο Θύμιος Μπακογιάννης. Όπως ανέφερε, χωρίς να υπολογιστούν τα αυθαίρετα, που σε ορισμένες περιπτώσεις αυξάνουν τη δόμηση ανά κάτοικο κατά 60% (βλ. δημοτική κοινότητα Ακρωτηρίου), 10 από τις 14 δημοτικές κοινότητες του Δήμου Θήρας παρουσιάζουν μεγάλη απόκλιση (άνω του 30%) από τα όρια της ΦΙ.
Μεγάλη απόκλιση από τη ΦΙ παρουσιάζουν τόσο η διαχείριση απορριμμάτων όσο και οι οδικές μεταφορές στη Σαντορίνη. Η έκθεση ΦΙ την οποία παρουσίασε ο Μπακογιάννης δείχνει ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος το καλοκαίρι είναι τέτοιος που η κυκλοφοριακή ικανότητα του οδικού δικτύου είναι μικρότερη από το 50% των υφιστάμενων οχημάτων διέλευσης. Όπως και στη Μύκονο, θα εξεταστούν μέτρα επιβολής ανώτατων ορίων οχημάτων ανά επιχείρηση και οχημάτων που αποβιβάζονται στο λιμάνι, ενώ θα εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι σχετικά με τον επιτρεπόμενο αριθμό οχημάτων transfer. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα θέμα των οδικών μεταφορών η κατάσταση στη Σαντορίνη είναι χειρότερη από ό,τι στη Μύκονο, όπου καταγράφεται μεσαία απόκλιση (10%) από τα όρια της ΦΙ.
Στο ζήτημα της ύδρευσης, σύμφωνα με τη μελέτη, ο Δήμος Θήρας παρουσιάζει μεσαία απόκλιση από τα όρια της ΦΙ. Μεταξύ των δεδομένων που αναδεικνύει το γραφείο Σαμαρά είναι ότι οι απώλειες από το πεπαλαιωμένο δίκτυο ξεπερνούν το 37%, ενώ η μέση κατανάλωση των επισκεπτών είναι σημαντικά υψηλότερη από αυτή των κατοίκων (250 έναντι 150 λίτρων ημερησίως).
Ο Μπακογιάννης, που σήκωσε το μεγαλύτερο μέρος του βάρους της παρουσίασης, τόνισε στα εισαγωγικά του σχόλια ότι «δεν θα δούμε σήμερα ένα τελικό και αποφασισμένο Σχέδιο», αλλά «ένα πρώτο κείμενο» για να ανοίξει η συζήτηση. Οι δημότες (και οποιοσδήποτε άλλος ενδιαφερόμενος) θα έχουν πέντε μέρες από αύριο για να καταθέσουν τις παρατηρήσεις τους στη σχετική ψηφιακή πλατφόρμα (https://polsxedia.ypen.gov.gr/tpss/). Πέραν αυτού, όπως τόνισε ο αρμόδιος γενικός γραμματέας, υπάρχει η δυνατότητα για λίγες ακόμα εβδομάδες για την υποβολή παρατηρήσεων (η προθεσμία για την υποβολή της μελέτης είναι η 4η Δεκεμβρίου).
Μετά την παρουσίαση της μελέτης από τους Σαμαρά και Μπακογιάννη, πήρε τον λόγο ο δήμαρχος Θήρας Νίκος Ζώρζος. Ο Ζώρζος είπε ότι «θα επιφυλαχθούμε για το τι θα δεχτούμε και τι όχι», υπενθυμίζοντας ότι μόλις σήμερα το πρωί ενημερώθηκε για το περιεχόμενο της πρότασης.
Ο δήμαρχος χαρακτήρισε την κατάσταση στο νησί «πολύ κακή», και μνημόνευσε τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου αλλά και των παραγωγικών φορέων της Σαντορίνης κατά της περαιτέρω αύξησης των τουριστικών κλινών. «Δεν χρειάζεται πρόσκληση για άλλους επενδυτές […] Χρειαζόμαστε ορθολογισμό, και υποδομές», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο βουλευτής Κυκλάδων της ΝΔ Μάρκος Καφούρος, στα δικά του σχόλια, στάθηκε στον πρωτογενή τομέα. «Το κόστος προστασίας του περιβάλλοντος [μετά το Προεδρικό Διάταγμα του 2012] το ανέλαβαν αποκλειστικά οι αμπελουργοί και οι ιδιοκτήτες αγροτικής γης» στο νησί, είπε. «Ο αμπελώνας σήμερα απειλείται με καταστροφή εξαιτίας της λειψυδρίας».
Ο αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης τόνισε τη σημασία, πέρα από τον όγκο, να διασφαλιστεί και η προστασία του αρχιτεκτονικού ύφους της Σαντορίνης στο ΕΠΣ. «Δεν θέλουμε τη Σαντορίνη [να γίνει] Ίμπιζα, Μαγιόρκα ή οτιδήποτε άλλο», ανέφερε.
Το φόβητρο των στρατηγικών επενδύσεων
Σειρά ομιλητών κατήγγειλαν τα πληθυσμιακά δεδομένα στα οποία έχει βασιστεί η μελέτη. Βάσει της απογραφής του 2021, ο Δήμος έχει πληθυσμό 15.457 άτομα· ο πρώην δήμαρχος Άγγελος Ρούσσος έκανε λόγο για «απογραφή-μαϊμού» λέγοντας ότι ο πραγματικός αριθμός είναι κοντά στις 35.000 (ο γ.γ. Χωρικού Σχεδιασμού αργότερα εξήγησε ενοχλημένος ότι η μελέτη δεν έχει βασιστεί στην απογραφή, τα στοιχεία της οποίας είναι γνωστό ότι ήταν «προβληματικά», αλλά σε διαφορετικά δεδομένα, όπως αυτά για την κατανάλωση του ρεύματος).
Ο Ρούσσος εξέφρασε και την ευρέως διαδεδομένη στις Κυκλάδες ανησυχία σχετικά με τα νέα δεδομένα που δημιουργούν τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια: «Θέλουμε να προκαλέσουμε τους στρατηγικούς επενδυτές να έρθουν και να πουν στο φουκαρά τον αγωγιάτη “έλα εδώ εσύ, μωρέ, έχεις τέσσερα στρέμματα δώσε μου, εσύ έχεις πέντε, δώσε μου, […], να κάνουμε 40, να χτίσουμε ξενοδοχεία”; Δεν τα θέλουμε εμείς αυτά!».
Στη δική του παρέμβαση, ο Μανόλης Ορφανός της αντιπολιτευόμενης δημοτικής παράταξης «Τώρα! Για τη Σαντορίνη και τη Θηρασιά», έθεσε το θέμα των στρατηγικών επενδύσεων, που «μας φέρατε με το “έτσι θέλω” στο νησί» και το πώς εντάσσονται στον νέο χωροταξικό σχεδιασμό. «Ολόκληρα χωριά ετοιμάζονται να χτίσουν», είπε ο Ορφανός. «Αυτές οι στρατηγικές επενδύσεις θα ισχύσουν; Έχετε λάβει υπ’ όψη σας το οικιστικό πρόβλημα της Σαντορίνης;», ρώτησε, σημειώνοντας ότι υπάρχει πρόβλημα στέγασης αυτή την στιγμή για τους εργαζομένους, τους γιατρούς, κ.ά. Ισχυρίστηκε επίσης ότι δεν υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία για την επόμενη πενταετία για τις υποδομές που χρειάζεται το νησί.
Την πάγια θέση της Ένωσης Ξενοδόχων της Σαντορίνης κατά των στρατηγικών επενδύσεων εξέφρασε ο εκπρόσωπός της Ανδρέας Πατηνιώτης που πήρε τον λόγο. Όρισε τη μετατροπή κατοικιών σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης ως «τη μεγαλύτερη πληγή» στο νησί και ζήτησε η αναλογία κλινών ξενοδοχείων προς τις κλίνες βραχυχρόνιας μίσθωσης να είναι 80% προς 20%.
Mπορείτε να δείτε όλη τη συζήτηση εδώ:
