Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ), η πιο παλιά περιβαλλοντική οργάνωση της Ελλάδας, διοργάνωσε την ημερίδα «Climate Challenges» με στόχο να συνεχίσει τον διάλογο για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.
Η κλιματική κρίση προκαλεί έντονα και συχνά καταστροφικά καιρικά φαινόμενα, με σημαντικές επιπτώσεις στον άνθρωπο, τις υποδομές, τα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, καθιστώντας τη συνεχή και σωστή ενημέρωση των πολιτών ζωτικής σημασίας. Το θέμα της ημερίδας αναπτύχθηκε από διακεκριμένους ομιλητές από τον χώρο της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της τοπικής αυτοδιοίκησης, των επιχειρήσεων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, εστιάζοντας σε τρεις τομείς: τον αειφόρο τουρισμό, τις βιώσιμες πόλεις και την πράσινη εκπαίδευση.
Ο διάλογος άνοιξε με την «Πανελλαδική Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Τουριστική Συμπεριφορά και τη Βιωσιμότητα», τη νέα μελέτη της ΕΕΠΦ σε συνεργασία με την Metron Analysis. Η έρευνα, την οποία παρουσίασε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis Στράτος Φαναράς, είχε στόχο τη διερεύνηση του βαθμού στον οποίο οι απόψεις συνδέονται με τις τάσεις και τις συμπεριφορές μας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες, και ειδικά οι γυναίκες, ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή και έχουν την αίσθηση ότι αυτή επιδεινώνεται.
Παρά την ανησυχία αυτή, ωστόσο, η έρευνα έδειξε ότι το 83% των συμμετεχόντων έχουν ταξιδέψει τα τελευταία τρία χρόνια με βασικό κριτήριο για την επιλογή του καταλύματος την τιμή του, ενώ η μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος βρισκόταν τελευταία στις προτεραιότητες τους. Οι περισσότεροι πάντως δήλωσαν ότι κατά τα ταξίδια και τις διακοπές τους εφαρμόζουν ατομικές πρακτικές για τη μείωση της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, ενώ κάποιοι δήλωσαν ότι θα ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα μικρό επιπλέον ποσό για καταλύματα με περιβαλλοντική πιστοποίηση.
Έλλειμμα βιωσιμότητας
Στην πρώτη θεματική της ημέρας, ο Στέφανος Παπανίκος εκ μέρους της Deloitte ανέδειξε μέσω της παρουσίασης του case study «Βιωσιμότητα στον ελληνικό τουρισμό» ότι ενώ η Ελλάδα είναι πολύ ανταγωνιστικός προορισμός στο επίπεδο της αναγνωρισιμότητας και των αφίξεων, υστερεί σημαντικά στο κομμάτι της βιωσιμότητας. «Δεν υπάρχει καλή κατανόηση, υπάρχει απουσία ενός κοινού οράματος και συνεργατικής κουλτούρας. Έχουμε περιορισμένες υπηρεσίες και προϊόντα που απευθύνονται σε πελάτες που ενδιαφέρονται για περιβαλλοντικές πρακτικές, απαιτούνται νέα και πιο ευέλικτα χρηματοδοτικά σχήματα και δεν υπάρχει κάποιος μηχανισμός για τη συλλογή στοιχείων», ανέφερε ο Παπανίκος.

Ο Παπανίκος επιπλέον σημείωσε ότι «δεν υπάρχει θέμα υπερτουρισμού στη χώρα», αλλά «υπάρχουν φαινόμενα υπερτουρισμού χωρικά και χρονικά». Με αυτή τη δήλωση φάνηκε να συμφωνεί και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Διευθυντών Ξενοδοχείων Γιώργος Πελεκανάκης, ο οποίος επισήμανε ότι «δεν υπάρχει υπερτουρισμός, αλλά λάθος διαχείριση». Ο Πελεκανάκης εστίασε στο πρόβλημα των Αirbnb, αναδεικνύοντας ότι το 2014 όλη η Ελλάδα είχε 778.000 κλίνες σε ξενοδοχεία όλων των κατηγοριών ενώ το Αirbnb είχε 34.000. Δέκα χρόνια μετά, τα ξενοδοχεία έχουν φτάσει τις 887.000 κλίνες ενώ τo Αirbnb τις 703.000. «Είναι μια άναρχη ανάπτυξη του τουρισμού την οποία δεν θέλει κανένας», τόνισε.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος και ιδρυτής του Κέντρου Αειφορίας (CSE) Νίκος Αυλώνας επισήμανε ότι, σύμφωνα με έρευνα που κάνει το Κέντρο από το 2011, «αυτή την στιγμή στην Ελλάδα, από όλους τους κλάδους, 170 εταιρείες παραδοσιακά, οικειοθελώς οι περισσότερες, εκδίδουν έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης». Από αυτές, μόνο έξι είναι τουριστικές μονάδες. «Ποσοστό 3% επί του συνόλου, σε σχέση με έναν κλάδο που αντιπροσωπεύει αυτή την στιγμή το 25-30% του ΑΕΠ», σημείωσε ο Αυλώνας.
Καίριας σημασίας ήταν η τοποθέτηση της Μαρίας Δαμανάκη, Συμβούλου για το Κλίμα και τη Θαλάσσια Πολιτική και πρώην Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2010-2014). Η Δαμανάκη δήλωσε τρομαγμένη από την εξάρτηση της χώρας από τον τουρισμό. Όπως έδειξε σε ένα διάγραμμα η πρώην Επίτροπος, φέτος το ο κλάδος θα συνεισφέρει 45 δισ. ευρώ στον ΑΕΠ της χώρας (σχεδόν το 1/5). Το ποσοστό αυτό μάλιστα, όπως φάνηκε στο διάγραμμα, αν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση, θα αυξηθεί περαιτέρω, φτάνοντας τα 65 δισ. το 2034.

Η Δαμανάκη έθεσε τρεις προτεραιότητες για να μετριαστούν οι συνέπειες αυτής της υπερβολικής εξάρτησης: την αύξηση των επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, σε υποδομές και μέτρα προσαρμογής στην αυξημένη ζήτηση· την προστασία του φυσικού κεφαλαίου της χώρας, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή ενός αυστηρού χωροταξικού πλαισίου· και μία νέα προσήλωση στο «να τηρούνται οι νόμοι και να εφαρμόζονται οι εξαγγελίες».
Δυναμικές πόλεις
Η συζήτηση του δεύτερου πάνελ «Γιατί ο κόσμος χρειάζεται δυναμικές πόλεις» επικεντρώθηκε στην έννοια των δυναμικών πόλεων και στον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται φλέγοντα ζητήματα στην εποχή της κλιματικής κρίσης. Δύο είναι οι άξονες κατά τους οποίος πρέπει να κινηθούμε, τόνισε από την πλευρά του ο Γιάννης Ανδρουλάκης, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πράσινου Ταμείου. Ο πρώτος σχετίζεται με τη δημιουργία ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού. «Ο χωρικός σχεδιασμός πρέπει να γίνεται με γνώμονα τον σεβασμό στο περιβάλλον και τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής», ανέφερε. Ο δεύτερος σχετίζεται με την πρόκριση φυσικών λύσεων εκεί όπου είναι δυνατές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως ανέφερε, είναι η αντιμετώπιση των πλημμυρών με «πάρκα βροχής».
Ένα μεγάλο πρόβλημα του μακροχρόνιου σχεδιασμού φάνηκε στην παρουσίαση του των Αδάμ Μαρκάκη και Αλέξανδρου Βλαβιανού της εταιρείας Astylab Ventures, οι οποίοι τόνισαν ότι «οι πόλεις μας πρέπει να υποστούν μια ριζική μεταμόρφωση για να γίνουν βιώσιμα, ανθεκτικά, δίκαια και ζωντανά οικοσυστήματα». Ωστόσο, όπως ανέφεραν, «δεν υπάρχει ένα κοινό όραμα, δεν υπάρχει κοινότητα, […] δεν υπάρχουν δομές υποστήριξης, και όλα αυτά καταλήγουν στο να μην υπάρχει αποτέλεσμα».
Ως προς τις φυσικές λύσεις, προβλήθηκε από τον αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος Κρήτης Νίκο Ξυλούρη και τον γενικό διευθυντή της Greenpeace Ελλάδος Νίκο Χαραλαμπίδη η ανάγκη της προστασίας των ρεμάτων ως πρωταρχικού στόχου στην υπηρεσία βιώσιμων και ανθεκτικών πόλεων. «Το τσιμέντο και η άσφαλτος είναι το λιπαντικό για τις πλημμύρες», ανέφερε ο Χαραλαμπίδης, αναδεικνύοντας τη σημασία των ανοιχτών ρεμάτων.

Σχετικά με το ζωτικό ρόλο των μεταφορών για τις βιώσιμες πόλεις, ο Ξυλούρης αναφέρθηκε στη μεγάλη αύξηση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που συνεπάγεται η στροφή στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, εν όψει της εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας για την κατάργηση της πώλησης οχημάτων εσωτερικής καύσης το 2035. «Πρέπει να δούμε ποια είναι τα εναλλακτικά καύσιμα. Πρέπει να ψαχτούμε στο υδρογόνο και στις ανανεώσιμες πηγές για ρεύμα », είπε.
Ο Χαραλαμπίδης, από την πλευρά του, τόνισε την ανάγκη πολιτικών που θα οδηγήσουν σε μείωση της χρήσης των ΙΧ, ανεξαρτήτως τεχνολογίας. «Αυτό σημαίνει σύγχρονα και αξιόπιστα μέσα συλλογικής μεταφοράς. Σημαίνει μέσα σταθερής τροχιάς», ανέφερε.
Πράσινη Εκπαίδευση
Σχετικά με την τρίτη ενότητα, η Δαρεία Νεφέλη Βουρδουμπά, υπεύθυνη Συντονισμού Εκστρατείας Greening Education Partnership (GEP) της ΕΕΠΦ, μίλησε για τη «Σύμπραξη για το GEP». Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της UNESCO που στοχεύει στη ριζική αναμόρφωση των εκπαιδευτικών συστημάτων, ώστε το 50% των σχολείων, κολεγίων και πανεπιστημίων όλων των χωρών που συμμετέχουν σε αυτήν να λειτουργούν με αειφόρο τρόπο, λαμβάνοντας μια πράσινη πιστοποίηση.
Τέλος, ο Νίκος Ράπτης, αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας για την Κλιματική Κρίση, υπογράμμισε ότι η πράσινη εκπαίδευση δεν είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Για να δημιουργηθεί η αναγκαία περιβαλλοντική συνείδηση, είπε, πρέπει να συμμετέχουν στην ευαισθητοποίηση οι δήμοι, τα ΜΜΕ και ο θεσμός της οικογένειας.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλη την ημερίδα εδώ: