Αν δεν εκδοθεί Προεδρικό Διάταγμα για τη θέσπιση μόνιμου νομικού πλαισίου προστασίας μέχρι τον ερχόμενο Ιούλιο, η περιοχή κινδυνεύει να απολέσει όλα τα σημαντικά οφέλη προστασίας, με σοβαρές επιπτώσεις στη θαλάσσια βιοποικιλότητα, τους αλιευτικούς πόρους, καθώς και στην τοπική κοινότητα και οικονομία.
Επείγουσα παρέμβαση ζητά το WWF Ελλάς από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρο Σκυλακάκη, για την άμεση και έγκαιρη έκδοση Προεδρικού Διατάγματος που θα διασφαλίσει τη θεσμική προστασία της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής της Γυάρου. Η περιοχή κινδυνεύει να μείνει χωρίς θεσμική προστασία από τον ερχόμενο Ιούλιο, καθώς τότε ολοκληρώνεται η ισχύς της τελευταίας Υπουργικής Απόφασης που τη διασφαλίζει. Το Προεδρικό Διάταγμα, εκκρεμότητα του ΥΠΕΝ από το 2018, αποτελεί τη μοναδική λύση για τη διατήρηση της προστασίας του πολύτιμου φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών που εξαρτώνται από αυτό. Η ΘΠΠ της Γυάρου αποτελεί μέχρι τώρα τη μόνη προστατευόμενη περιοχή των Κυκλάδων με θεσπισμένο προστατευτικό καθεστώς.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) σε συνεργασία με το WWF Ελλάς και τη συμμετοχή τοπικών αλιέων, επιβεβαιώνει πως το πλαίσιο προστασίας και τα μέτρα διατήρησης που εφαρμόζονται συστηματικά στη ΘΠΠ της Γυάρου τα τελευταία 6 χρόνια, έχουν οδηγήσει σε εντυπωσιακή ανάκαμψη του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε αύξηση της βιοποικιλότητας, μεγαλύτερα μεγέθη ψαριών και πολλαπλάσια αφθονία, ιδίως εμπορικών ειδών υψηλής αξίας, όπως ροφοί, μπαρμπούνια και φαγκριά. Τα αποτελέσματα αυτά αναδεικνύουν τη σημασία της προστασίας, ενισχύοντας την ανάγκη για διατήρηση του θεσμικού πλαισίου.
«Ενώ οι έρευνες αυτές δίνουν αισιοδοξία, την ίδια στιγμή η Γυάρος, όπως και η πλειονότητα των ΘΠΠ της χώρας, παραμένουν χωρίς την αναγκαία θεσμική προστασία των προεδρικών διαταγμάτων. H εκκρεμότητα αυτή υπονομεύει κάθε σχετική προσπάθεια που γίνεται στη χώρα μας για την προστασία σημαντικών περιοχών, ενώ ακυρώνει στην πράξη τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για τήρηση των ευρωπαϊκών μας υποχρεώσεων και δημιουργία νέων ΘΠΠ» δήλωσε ο Δημήτρης Καραβέλλας, γενικός διευθυντής του WWF Ελλάς. «Αν δεν εκδοθεί προεδρικό διάταγμα μέσα στους επόμενους 6 μήνες, θα πάψει να υφίσταται το ειδικό καθεστώς προστασίας της περιοχή. Ένα συλλογικό έργο πολλών ετών θα πέσει στο κενό».
Ανατροπές και κενά στη θεσμική προστασία της περιοχής, όπως αυτή του καλοκαιριού του 2022, όταν αδικαιολόγητα επιτράπηκε η ανεξέλεγκτη αλιεία για τρεις μήνες, απέδειξαν ότι τα παραπάνω θετικά αποτελέσματα δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένα. Το τρίμηνο εκείνο, καΐκια από όλη την Ελλάδα βρέθηκαν να ψαρεύουν στη Γυάρο, κάτι που, σύμφωνα με τι μετρήσεις του ΕΛΚΕΘΕ που ακολούθησαν, οδήγησε σε σημαντική επιδείνωση της κατάστασης των ιχθυαποθεμάτων της περιοχής.
Υπενθυμίζουμε ότι επί χρόνια η WWF έκανε προσπάθειες να πείσει τις ελληνικές κυβερνήσεις πως η περιοχή της Γυάρου θα πρέπει να προστατευθεί με τη σφραγίδα του κράτους. Στο τέλος του 2015, ιδρύθηκε με ΦΕΚ Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) στη θαλάσσια ζώνη γύρω από τη Γυάρο, συνολικού εμβαδού 245 τ.χλμ. Εκτείνεται σε 3 ναυτικά μίλια γύρω από το νησί και καταλαμβάνει μια χερσαία ζώνη 50 μέτρων από την ακτογραμμή. Οι διακηρυγμένοι στόχοι του ήταν:
- Η διατήρηση των ρυθμών αναπαραγωγής του τοπικού πληθυσμού της μεσογειακής φώκιας Monachus monachus.
- Η διατήρηση των φωλιών και των περιοχών τροφοληψίας του πουλιού μύχoυ (Puffinus yelkouan) στη βόρεια πλευρά του νησιού.
- Η διατήρηση και προστασία των λειμώνων της ποσειδωνίας καθώς και των υφάλων της τραγάνας, δύο υποθαλάσσιων οικοσυστημάτων με μεγάλη σημασία στην αναπαραγωγή των ψαριών.
- Η προστασία των ιχθυαποθεμάτων.
Για να καταλάβουμε το θεσμικό πλαίσιο των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στην Ελλάδα, οι «Βιώσιμες Κυκλάδες» κάναμε πέρσι έναν απολογισμό του ιστορικού τριών περιοχών (ΘΠΠ Γυάρου, Ζακύνθου και Αλοννήσου) που απολαμβάνουν θεσμική προστασία, ώστε να δούμε τι μαθήματα μπορούμε να αντλήσουμε από τις επιτυχίες – και τις αποτυχίες τους.
Διαβάστε περισσότερα εδώ:
