«Cycladic Identity»: Πρωτοβουλία για τη διαφύλαξη της κληρονομιάς των Κυκλάδων

«Την ύπαρξή μας την χρωστάμε στα νησιά των Κυκλάδων. Και νιώθουμε ότι ήρθε η ώρα να δώσουμε κι εμείς κάτι πίσω σε αυτά. Η πρωτοβουλία Cycladic Identity είναι ο τρόπος με τον οποίο θα πούμε έμπρακτα το ευχαριστώ μας».

Αυτά τα λόγια της προέδρου και διευθύνουσας σύμβουλου του Μουσείου Κυκλαδίτικης Τέχνης Σάντρας Μαρινοπούλου είναι το πρώτο πράγμα που θα δει όποιος επισκέπτεται την πλατφόρμα του «Cycladic Identity», μιας νέας πρωτοβουλίας, η οποία στοχεύει να συμβάλλει στην προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς των Κυκλάδων.

Παραδοσιακά το έργο που επιδεικνύει το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης έχει ως στόχο την ανάδειξη και τη διατήρηση της Κυκλαδίτικης ταυτότητας, όμως τα τελευταία χρόνια η έκρηξη του υπερτουρισμού και οι νέες κλιματικές συνθήκες απειλούν τις παραδόσεις αλλά και τη μοναδικότητα των νησιών αυτών με εξαφάνιση. «Στις Κυκλάδες υπάρχουν περίπου 2.000 είδη φυτών, και 200 από αυτά υπάρχουν μόνο στις Κυκλάδες, πουθενά αλλού στο κόσμο. Άρα αυτή είναι μια πολύ σημαντική παγκόσμια κληρονομιά, όχι μόνο της χώρας μας, και είναι χρέος μας να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να τη σώσουμε», λέει ο Δημήτρης Καραβέλλας, γενικός διευθυντής της WWF Ελλάς.

Οι δύο αυτοί άξονες έδωσαν στην πρωτοβουλία σάρκα και οστά, αντλώντας έμπνευση και από άλλες επιτυχημένες δραστηριότητες τοπικών φορέων που μοιράζονται το όραμά τους. Όσο δραστήρια και αν είναι όμως τα νησιά από μόνα τους, η συσπείρωση και η επικοινωνία των νησιών κάτω από μία κοινή ομπρέλα ήταν μία πολύ ελκυστική προοπτική για τους πρωτεργάτες της προσπάθειας.

Βασισμένη στην προσέλκυση δωρεών και χορηγιών, η πλατφόρμα υποστηρίζει τους φορείς που δραστηριοποιούνται στα νησιά των Κυκλάδων μετά από ενδελεχή αξιολόγηση και σχεδιασμό. «Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι απαιτητικά. Στοχεύουμε σε φορείς καλά οργανωμένους, σε δράσεις με σημαντικό θετικό αντίκτυπο και σημαντικά αποτελέσματα, και παρακολουθούμε την πρόοδό τους τόσο για να εξασφαλίσουμε τη σωστή υλοποίηση, όσο και για να είμαστε δίπλα τους για να βοηθήσουμε όπου και όταν υπάρξει κάποια δυσκολία», είχε πει η κ. Μαρινοπούλου στην συνέντευξη Τύπου που έγινε για την παρουσίαση του project στις αρχές Οκτωβρίου.

Στη συνέντευξη συμμετείχε και ο διευθυντής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης, ο οποίος δήλωσε ότι το νέο εγχείρημα «έχει όλα τα εχέγγυα να καταστεί βιώσιμο, και να δώσει στις Κυκλάδες μια ακόμη βοήθεια, γιατί τους είναι απολύτως απαραίτητη».

Οι 3 βασικοί άξονες του προγράμματος είναι:

• Πολιτισμός
• Βιοποικιλότητα
• Άϋλη Πολιτιστική Κληρονομιά

Στην πρώτη φάση του προγράμματος, οι 35 φορείς που έλαβαν την πρόσκληση κατέθεσαν 25 πλήρεις προτάσεις για 11 νησιά. Οι προτάσεις αξιολογήθηκαν από τα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής βάσει της συμβολής τους στη διατήρηση της κληρονομιάς των νησιών, την πρωτοτυπία και το εκτιμώμενο θετικό αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες και τους επισκέπτες τους. Μετά την επισκόπηση και την έγκρισή τους από τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής, οι προτάσεις που χρηματοδοτήθηκαν και αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2024 είναι οι εξής:

• Αμοργός: «Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Αμοργός- Καταγραφή παραδόσεων» | Φορέας υλοποίησης: Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Αμοργού
• Άνδρος: «Παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης νερού στον κεντρικό ορεινό όγκο της Άνδρου: δράσεις καταγραφής, διαφύλαξης ερμηνείας & ανάδειξης» | Φορέας υλοποίησης: ΑΜΚΕ «Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου»
• Δονούσα: «Δημιουργία website για τη φιλοξενία, συντήρηση και ανάδειξη του αρχείου προφορικής ιστορίας Δονούσας» | Φορέας υλοποίησης: Πολιτιστικός Περιβαλλοντικός Σύλλογος Δονούσας «Ποσειδών»
• Ίος: «Το βλέμμα της νεότητας στις Κυκλάδες (Cycladic youth gaze)» | Φορέας υλοποίησης: Cinemathesis
• Κέα: «Ακούστε την ιστορία…» | Φορέας υλοποίησης: Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών
• Κέα: «Καταγραφή παραδοσιακών οργανοπαιχτών της Κέας για τη διάσωση, διατήρηση και ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς» | Φορέας υλοποίησης: Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Κέας
• Μύκονος: «Εξιστορώντας και καταγράφοντας την τέχνη της ξερολιθιάς» | Φορέας υλοποίησης: Κοινωφελής Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης Μυκόνου
• Πάρος: «Αρχαία Λατομεία Πάρου-Ευστάθεια και επισκεψιμότητα υπογείων στοών» | Φορέας υλοποίησης: ΑΜΚΕ Πάρκο Αρχαίων Λατομείων Μαρμάρου Πάρου
• Σίκινος: «Μονοπάτια πολιτισμού στη Σίκινο: δημιουργία εφαρμογής πλοήγησης και πληροφόρησης»

Το «Cycladic Identity» έχει ήδη αρχίσει να παράγει έργο. Τον περασμένο Ιούλιο υποβλήθηκε τεχνική έκθεση αυτοψίας στους χώρους των αρχαίων λατομείων μαρμάρου Πάρου και η Κέα έχει ήδη ολοκληρώσει το πρώτο από τα δύο προγράμματα που θα πραγματοποιηθούν στο νησί, δημιουργώντας 10 μικρά αυτοτελή ντοκιμαντέρ για την καταγραφή των εναπομεινάντων ηλικιωμένων οργανοπαιχτών του νησιού, και την ανάδειξη της παραδοσιακής μουσικής ως άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Όπως αναφέρει στο «Βιώσιμες Κυκλάδες» η Λήδα Καρανικολού, υπεύθυνη επικοινωνίας στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αυτές τις μέρες πραγματοποιείται η αξιολόγηση των προτάσεων για τη δεύτερη φάση χρηματοδότησης, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάιο.